Artishock-exposant Just Schafgans
‘Ik druk mij voelend en tastend uit, zowel in woorden als beelden’
Ø 
door Joop van Haaften
Artishock-exposant gedurende de maand februari is de beeldend kunstenaar Just Schafgans (1940) uit Rotterdam. Hij is tot een beoefenaar van de Moderne kunst te rekenen. Zijn werk kan worden gekarakteriseerd als lyrisch - expressionistisch in de lijn van grootheden als Joan Miro en Cy Twombly.
Schafgans schildert met olieverf op doek, maar past ook gemengde technieken toe, zoals oliepastels, inkt, papier gelijmd op linnen en gipspleister. De keuze openbaart zich tijdens het creatieve proces. De kunstenaar zegt het Oscar Wilde na: ‘Wat het eerst komt in gevoelens, is het moeilijkst vorm te geven’.
‘Wounded healer’
- motto van zijn expositie is ‘the Wounded Healer’. Een metafoor die de kracht toont van het onder ogen zien van de kwetsbaarheid van het menselijk leven. Zelf heeft hij daar veel mee te maken gekregen. Amper drie weken oud overleeft hij het bombardement van Rotterdam. Zijn geboortehuis aan de Henegouwerlaan staat op de rand van de brandgrens. Het jonge gezin verhuist naar Den Haag met als dramatisch gevolg dat het begin 1945 van dichtbij ook het geallieerde bombardement van Bezuidenhout te verduren krijgt. Terug in Rotterdam moet hij vanwege astma vaak school verzuimen. Troostrijk zijn de stripboeken, waarop zijn ouders hem trakteren. Via ‘de klare lijn’ maakt hij voor het eerst kennis met de tekenkunst.
Sterrenwacht
Zijn vader bracht het tot hoofdboekhouder. Zijn ouders willen dat de drie kinderen het verder schoppen. Hij behaalt het diploma HBS-B en doorloopt de HTS - electrotechniek. Hij ontmoet zijn ex-vrouw en is op zijn 25ste vader van een zoon en een dochter. Zijn tewerkstelling als erkend dienstweigeraar is van korte duur. Hij raakt overspannen. Psychotherapie en haptonomie brengen hem er weer bovenop. Computercursussen effenen het pad naar de aanstelling als programmeur aan de Leidse Sterrenwacht. Schafgans: “Ik werkte voor professor Oort, de wereldvermaarde baanbreker van de radioastronomie. Ik was daar helemaal op mijn plek. Terugkijkend sloot het helemaal aan op mijn belevingswereld, namelijk wat Paul Klee ‘het zichtbaar maken van het onzichtbare ’ noemt.”
Autodidact
Zijn gezondheid blijft kwetsbaar. In 1982 wordt hij afgekeurd voor zijn betrekking bij de Sterrenwacht. Studie voor de MO-akte Esthetische vorming voert hem naar de Vrije Akademie Den Haag, waar hij experimenteert bij Wil Bouthoorn. Hij vestigt zich als fulltime beeldend kunstenaar in het hart van Rotterdam. Zijn atelier is hemelsbreed slechts enkele honderden meters verwijderd van zijn bovenwoning aan de Provenierssingel. Daar puilt de woonkamer uit van kunstboeken over iconen van de Moderne kunst, zoals Kandinsky, Klee en zijn persoonlijke favorieten Joan Miro en Cy Twombly. Schafgans: “Zij inspireerden de autodidact in mij. Het creëren is vaak een eenzame worsteling, maar tegelijk een meditatie die tot zelfbevestiging leidt. Zelf ‘het wiel uitvinden’ levert mij een geluksgevoel op.”
Emoties
Schafgans: “Ik voel me gauw onveilig in de wereld van woorden, begrippen en definities.
Als mensen die met nadruk op mij loslaten, klap ik dicht. Een fysieke reflex uit zelfbescherming. Ik druk mij voelend en tastend uit, zowel in woorden als in beelden.
Mijn werken komen voort uit mijn emoties. Die uiten zich eerst in details. Later verbind ik die tot een groter geheel. Hoe en wat verrast mij meestal ook. Zo kan er een negenluik ontstaan waarin het detail ‘onschuldig kind’ in het midden op zijn plaats valt.”
Exposities
Just Schafgans exposeerde eerder, o.a.: Espace Lucernaire, Parijs, 1992 – ‘Draaiorgelmuziek in Load I, M.S. Stubnitz, Rotterdam, 2001 – ‘” Ik en de Ander’, Galerie Kralingen met Ineke Calis en Kees Touw, 2006 en ‘Ik, dè Ander’, ISVW Leusden, 2007.
Groepstentoonstellingen: Herfstsalon Gemeentebibliotheek R’dam, 1985 – ‘De Salon’, Kunsthal R’dam, 1999 – Raamkunst Heemraadsingel / Provenierssingel, 1992 – 2008.
De feestelijke opening van de expositie is op zaterdag 5 februari a.s. om 20.00 uur in Artishock, Steenhoffstraat 46a, Soest. De opening wordt gecombineerd met Artishock's JazzClub, waarin het huisensemble Perron 5, ditmaal - samen met Wieke Garcia (zang en percussie) - optreedt.
De expositie loopt t/m 23 februari en is opengesteld op dinsdag-, woensdag- en vrijdagochtenden tussen 10.00 en 12.00 uur, en op de filmhuisavonden ( zondag- en maandagavond van 19.15 uur tot 20.15 uur ). Iedereen is welkom; de toegang is gratis. Nadere informatie: Semmy Prinsen, huismeester (035) 601 95 77.
